Beste Arm Vlaanderen
Vorige week kwam ik volgende tweet tegen: ‘Gezocht voor een artikel op @KnackFocus.be: moslims die willen getuigen over waarom ze wel of niet festivals bezoeken. Mij contacteren kan in DM of via (…)’. Al snel kwamen er reacties. Niet de verwachte reacties. Verschillende mensen, vele moslims, reageerden sarcastisch op het verzoek. En terecht. Arm Vlaanderen, jouw obsessie met moslims is groot dus je wil ze kunnen onderzoeken. Moslims als een studieobject, de parasiterende journalistiek.
Het omgekeerde gebeurde echter ook: de persoon van wie het verzoekje kwam, werd tussen de sarcastische antwoorden door verdedigd. Dat hij het goed bedoelde en dat hij echt wel een goede gast is. Kan best, maar is volledig irrelevant. Nog minder relevant en eigenlijk fuel to the fire was vertellen hoe de persoon nog maar ‘twee moslims van dichtbij in het echt heeft gezien’. Arm Vlaanderen, heeft hij ze toen kunnen aaien?
Al een geluk dat niet lang daarna toch een soort van antwoord kwam via een andere weg. Op zondag deelde een jonge zwarte vrouw op Twitter wat ze de dag voordien had meegemaakt voor en tijdens het Pukkelpopconcert van Kendrick Lamar. Later had ze daar een gesprek over met Charlie Magazine en ondertussen is het verhaal wijdverspreid, worden er stukken geschreven, zijn er klachten binnen, onderzoekt de politie de zaak en bekijkt Pukkelpop welke juridische acties ze kan ondernemen. ‘Gelukkig’, denk ik bij het lezen van die eerste reacties.
Moest het je toch ontgaan zijn: twee zwarte vrouwen werden racistisch, verbaal en fysiek aangevallen tijdens het concert. Witte mannen zongen zonder schroom en op beeld: ‘Handjes hakken, de Congo is van ons, diamanten rapen, de Congo is van ons.’ Het filmpje dat ik te zien kreeg, verbaasde me niet. Ik keek rond mij en zag dat de meeste mensen van kleur ook niet verbaasd waren. Gedegouteerd, maar niet verbaasd. Het verbaasde me meer dat witte mensen wél verbaasd waren en geschrokken reageerde (‘Is racisme dan toch echt? Potjandorie.’). Al helemaal toen ik erachter kwam dat het genocidelied blijkbaar niet onbekend is bij jongerenverenigingen en studentenclubs.
Ik moet terugdenken aan de herneming van ‘Het leven en de werken van Leopold II’ door het Koninklijke Vlaamse Schouwburg een aantal maanden geleden en hoe die herneming eerder werk van de KVS rond dekolonisatie tenietdeed of minstens beschadigde. Ik moet ook terugdenken aan de koloniale standbeelden in het straatbeeld die nog steeds verdedigd worden want ‘geschiedkundige waarde’ (misschien een gek concept, maar: boeken en musea, iemand?).
Koloniale fantasietjes zitten nooit ver weg bij jou, Arm Vlaanderen, maar een diepere analyse, een structureel plan en concrete acties blijven ondanks de vele voorstellen die worden gedaan, nog steeds uit. ‘Gelukkig’, dacht ik bij de eerste reacties, maar ik zie ondertussen hoe een staatssecretaris voor Asiel en Migratie een pauze inlast van zijn mensenrechten schendend migratiebeleid om van de slachtoffers daders te maken en racisme te nuanceren; hoe een staatssecretaris voor Gelijke Kansen museumuitstapjes wil organiseren als antwoord op een mogelijk strafbaar feit, hoe een gelijkekansencentrum liever in een zoveelste dialoog gaat dan een rechtszaak te starten en hoe social media guru’s toch vooral bezorgd zijn om het imago van de dader(s), zo jong, zo dronken.
Ik kijk dan maar richting de festivals en vraag me af of zij meer zullen doen. Ik lees ideeën over steunpunten. Zijn ‘steunpunten racisme’ genoeg? En wat gebeurt er in dat geval met een melding? Kan er meer gedaan worden dan enkel passief steunpunten lanceren? Wordt er nagedacht over een actief anti-racismeplan?
Terwijl mensen analyseren waarom witte jongemannen ongegeneerd racistische, koloniale liedjes zingen, merk ik dat de reden me niet zo boeit. De straffeloosheid wanneer het gaat om racisme, de uitvluchten die gezocht worden, de vergoelijking, dat stoort me allemaal meer. ‘Ik ben geschrokken van mezelf’ beweerde één van de daders. Vanaf vandaag wordt het mijn catch phrase. Ik kan niet wachten tot ik iemands hersenen insla om dan terug te vallen op ‘ik ben geschrokken van mezelf’ om me uit de situatie te praten. En daarna een museumuitstapje.
Maar ik vertel je dit alles eigenlijk om andere redenen, Arm Vlaanderen. Mijn focus ligt er niet in om het met jou over de Vlaamsche cultuur te hebben, die ik nu meer dan ooit link aan zwart-gele racistische vlaggen, genocideliederen en dronkenmanspraat. Ik wil het met jou hebben over hoe, telkens als er zich een racistisch incident voordoet, of in eender welke situatie waarin jij jouw spierballen laat rollen en gebruikt tegen mensen in een zwakkere positie, er dan veel mensen over je gaan zeggen hoe arm je bent. Arm Vlaanderen, soms ironisch, soms gemeend, omdat het moeilijk moet zijn om zoveel onwetendheid mee te dragen. ‘Arm Vlaanderen’. Het maakt je zielig, een sukkelaar. Het maakt van jou een zwakke instelling die jij allesbehalve bent. Een slachtoffer dat mee te lijden heeft onder de onderdrukking die jijzelf veroorzaakt.
Ik wil het eerlijk gezegd niet meer horen. Ik wil niet meer horen hoe arm je bent, hoe jong je bent, hoe onwetend je bent, hoe dronken je bent, hoe goed je het bedoelde. Het is irrelevant tot het lijden dat je veroorzaakt en het zorgt er niet voor dat je jouw verantwoordelijkheid opneemt. Of het nu gaat over de arbeidssector, over de kunstensector, over festivals … Je bent niet arm. Je bent welvarend (daarvoor heb je genoeg gronden leeggezogen en mensen uitgebuit), je bezit toegang tot alle mogelijke informatiebronnen en bovenal: je bent dader en medeplichtige tegelijk. Als je niet zelf racistisch bezig bent, kijk je toe en laat je het gebeuren. En begrijp me niet verkeerd, jouw gevoelens van schuld en/of schaamte interesseren me hier niet. Ze veranderen niets aan de situatie. Dus ga daar alstublieft aan voorbij zodat je kan overgaan tot concrete acties die wel verschil maken.
Arm Vlaanderen, eis van de mensen dat ze je anders noemen want je bent zo ongelofelijk verantwoordelijk voor deze troep, Vlaanderen.
En laat de excuuskaartjes voor racistisch gedrag zitten.
En kijk voor de verandering niet weg.
Anissa
P.S.: voor het geval dat ik – onbedoeld – te hard klink, Vlaanderen: ik ben geschrokken van mezelf.
gepubliceerd op rektoverso.be.